Ölümün Gölgesi Vadisi

"Ölümün Gölgesi Vadisi", 1855, Fotoğraf: Roger Fenton

"Askerler savaşın tırpan muharebesinden önce düşecekler, lakin şaşmaz yanılmaz bu tasarımcı onların yüz hatlarını yakalayıp onlara meçhul bir ölümsüzlük vermeden önce."

 Kırım'dan Fotoğraflar'a dair bir eleştiri, Athenaeum, Eylül 1855 

İngiltere, Fransa, Osmanlı ve Piyemonte-Sardinya'nın Rusya'ya karşı bir olup kapıştıkları ve neredeyse 3 yıl süren bu çatışmaya, yani Kırım Savaşına dair hatırlananlar az olsa da bu savaşın haberleştirilmesi savaşı görme biçimimizi esaslı bir şekilde değiştirmiştir.

Halk, o vakte kadar, kahramanlık resimleri ve çizimleri üzerinden muharebelerden haberdar oluyordu. Gelgelelim, Britanyalı fotoğrafçı Roger Fenton'ın 1855 yılında Karadeniz'in çok uzağındaki bir yarımadaya ayak bastıktan sonra gönderdiği çatışmayı açığa çıkartan görüntüler savaş fotoğrafçılık geleneğini sağlam bir şekilde kurmuştur.

Havan topu bataryaları kullanan askerlere ve kamp hayatına dair gönderdiği bu 360 fotoğraf bizim alışageldiğimiz içsel zalimlikten yoksun olabilir, fakat Fenton'ın  çekimleri bu yeni sanatsal aracın güzel sanatlara rakip olabileceğini göstermiştir. 

Fotoğrafın bu özelliği bilhassa Ölümün Gölgesi Vadisi'nde açıkça görünür. Bu fotoğraf, top gülleleri ile parçalanmış küçük bir vadiyi gösterir, ki bu nokta Lord Alfred Tennyson'ın "Hafif Süvari Alayının Hücumu" şiiri ile ölümsüzleştiği yere uzak değildir.  

Askerler "Ölüm vadisine" dört nala sürerken halkın çoğuna bu şiirin "Sağlarında top / Sollarında top / Önlerinde top" dizelerini hatırlatan bu akıldan çıkmayan görüntü hayat belirtisi olmayan bu ıssız gerçekliği kamuya göstererek aynı zamanda onları bu anlamsız katliamın içine terk etmiştir. 

Bilim insanları uzun bir süre bu görüntünün Fenton'ın vadide çektiği tek fotoğraf olduğunu düşündüler. Diğer yandan bu fotoğrafın 1981'de keşfedilen ve sağa sola saçılmış daha az top güllesi gösteren ikinci bir nüshası hangi fotoğrafın daha önce çekildiğine dair hiddetli bir tartışmayı ateşlemiştir. Yakın bir zamanda keşfedilen bu resmin ilk olarak düşünülmesi Fenton'ın bir haber fotoğrafı hazırlayan ilk fotoğrafçılardan biri olmuş olabileceğini gösterir. Kaynak